Cilinders
aanschaf, montage en onderhoud

Cilinders functioneren feitelijk als aandrijfmechanismen voor sloten. De meest voorkomende soorten zijn de profielcilinder en de staartcilinder. De eerste wordt gebruikt voor insteeksloten, de tweede voor oplegsloten.

Op deze pagina kun je alles lezen over o.a. de aanschaf, de montage en het onderhoud van profielcilinders.

Wil je meer weten over staartcilinders, klik dan hier...

Profielcilinder

Soorten   Aanschaf   Verkrijgbaar bij   Hoe zelf vervangen   Onderhoud   Mijn cilinder werkt slecht   Kerntrekken   Belang van veiligheidsbeslag   Cilindersoorten   slotenmaker inschakelen  

De lengte van een profielcilinder wordt aangegeven in millimeters. Deze wordt gemeten van de buitenzijde van iedere cilinderhelft tot het midden van de meenemer. De standaardlengte is 30/30 (sommige merken gebruiken iets afwijkende maten, bijvoorbeeld 31/31).

De standaardversie wordt voornamelijk gebruikt op stompe houten deuren met een dikte van ongeveer 40mm.
De 10mm die de cilinder aan beide zijden uitsteekt (totale lengte van een standaardcilinder is 60mm) wordt bedekt door het deurbeslag (de schilden met deurkruk en -greep).
Het buitenschild van veiligheidsbeslag is gewoonlijk ongeveer 10 millimeter dik.

Is je deur dikker dan 43mm dan heb je een verlengde cilinder nodig. De lengtes van de beide cilinderhelften kunnen daarbij verschillen. Dit is het geval als het slot (insteekslot of meerpuntssluiting) uit het midden van de deur zit. Zo kun je te maken krijgen met lengtes van bijvoorbeeld 30/40, 30/55/, 35/40, enz. Cilinderlengtes verspringen met 5mm en zijn verkrijgbaar in alle mogelijke combinaties. 

Tips voor aanschaf

• Kies voor een SKG-goedgekeurde uitvoering, bij voorkeur 2 of 3 sterren.
  
  SKG 2 sterren cilinders hebben gedeeltelijke boorbeveiliging. De wat nieuwere uitvoeringen zijn ook beter beveiligd tegen de klopsleuteltechniek en lockpicking maar bieden geen bescherming tegen het z.g. kerntrekken (zie verderop deze pagina).
  
  SKG 3 sterren uitvoeringen hebben zware boorbeveiliging. Naast betere beveiliging tegen slagsleuteltechniek en lockpicking biedt de nieuwe generatie drie sterren cilinders ook goede bescherming tegen kerntrekken.
  
  De duurdere 3 sterren cilinders zijn, afhankelijk van merk en uitvoering, meestal ook voorzien van een stalen brug. Deze maakt het afbreken van de cilinder zeer moeilijk, zelfs als deze niet beschermd is door veiligheidsbeslag. 

• Let op de lengte van de cilinder. Deze mag i.v.m. inbraakveiligheid aan de buitenzijde hooguit 3mm buiten het veiligheidsbeslag uitsteken.
  
  
• Wil je een bestaande cilinder vervangen, haal deze dan uit de deur en meet beide cilinderhelften op (verderop deze pagina kun je lezen hoe je een cilinder vervangt).
  
  
• Zijn de lengtes van de beide cilinderhelften ongelijk, en kies je voor een knopcilinder (cilinder met aan de binnenzijde een draaiknop), houd er bij aanschaf dan rekening mee aan welke lengtezijde de draaiknop moet komen (bij naar binnen draaiende deuren is dit meestal de korte zijde).
  
  
• Cilinders met kerntrekbeveiliging zijn soms maar aan één zijde beveiligd. Gaat het om een cilinder met ongelijke helften, kijk bij aanschaf dan of de juiste zijde beveiligd is. (En gaat het om een cilinder met gelijke helften, let bij de montage dan op dat de beveiligde zijde buiten zit). 
  
  
• Heb je veiligheidsbeslag met kerntrekbeveiliging dan mag de cilinder aan de buitenzijde niet te lang maar ook niet te kort zijn. In het eerste geval zal de draaiende rozet van het beslag op de cilinder drukken (sleutel draait moeilijk); in het tweede geval kan de sleutel niet diep genoeg in de cilinder en is dus onbruikbaar.
  
  Steekt de cilinder tien tot veertien millimeter uit de deur (gemeten zonder beslag) dan zit je bijna altijd goed. De diepte van de kerntrekrozet (op het veiligheidsbeslag) is meestal in zekere mate verstelbaar (naar buiten).
    
• Cilinders zijn ook gelijksluitend verkrijgbaar. Heb je meerdere sloten dan is het natuurlijk handig als die allemaal met dezelfde sleutel bedienbaar zijn.  

Profielcilinders zijn verkrijgbaar bij

• Reguliere bouwmarkt (alleen meest gangbare maten).
• Professionele bouwmarkt (alle maten).
• Slotenspeciaalzaak.
• Via Internet. Goede webshops zijn o.a.:
  Mijnijzerwaren.nl
  Slotenshop
  Veiligheidssloten.nl
  

Het belang van veiligheidsbeslag

De inbraakwerendheid van een profielcilinder wordt in hoge mate bepaald door het veiligheidsbeslag waarmee hij wordt beschermd. Het zwakke punt bij de meeste cilinders is dat ze kunnen worden geknakt.

Het knakken of afbreken van een profielcilinder is een eenvoudige, snelle en daarom populaire methode van inbreken. Is een cilinder beschermd door SKG-goedgekeurd veiligheidsbeslag (en steekt de cilinder niet teveel uit) dan is het met een tang afbreken ervan niet mogelijk. 

Gewoon veiligheidsbeslag biedt géén bescherming tegen kerntrekken. 

Kerntrekken

Het kerntrekken is de tegenwoordig meest toegepaste inbreekmethode. Bij deze techniek wordt eerst een speciale, geharde boorschroef in het sleutelgat gedraaid; hierna wordt vervolgens met een klauwhamer of met een speciale kerntrekker ofwel de kern van de cilinder met geweld uit de behuizing getrokken, ofwel wordt de cilinder afgebroken. Zie de video...

Je kunt je slot tegen kerntrekken beveiligen door het plaatsen van een anti-kerntrekcilinder (zie hierboven bij tips voor aanschaf) of door het plaatsen van veiligheidsbeslag met kerntrekbeveiliging. Voordeel van het laatste is dat dit duidelijk als zodanig herkenbaar is (voor eventuele inbrekers). Je kunt natuurlijk ook kiezen voor beide.

Alle SKG 3 sterren cilinders bieden bescherming tegen kerntrekken maar binnen deze categorie bestaan er ook kwaliteitsverschillen. Bij de eenvoudigere modellen rust de bescherming uitsluitend op de boorbeveiliging.

De duurdere 3 sterren uitvoeringen hebben naast zware boorbeveiliging ook een beter beschermde kern (het draaiende deel waar de sleutel in gaat) en zijn vaak ook voorzien van een stalen brug. Deze maakt het afbreken van de cilinder moeilijk tot onmogelijk.

Aan kwaliteit is wel een prijs verbonden. Kun je een eenvoudige 3 sterren cilinder al kopen voor ongeveer 40 euro, zo ben je voor een topklasse uitvoering al gauw 130 á 200 euro kwijt (en soms nog meer). 

Wil je in aanmerking komen voor het Certificaat Beveiligde Woning dan is kerntrekbeveiliging verplicht. Nieuwbouwwoningen moeten nu al met SKG*** beslag en/of cilinders worden opgeleverd.

Kijk hier voor meer informatie over kerntrekken.

Enkele bekende soorten profielcilinders

Certificaatcilinder
Voor een gecertificeerde cilinder geldt dat er alleen sleutelkopieën kunnen worden gemaakt bij overleg van het certificaat (een soort bankpasje). Handig als je niet wilt dat sleutelbezitters kopieën kunnen laten maken. Houd er rekening mee dat zowel de cilinder als de sleutels (als je extra kopieën laat maken) prijzig kunnen zijn.

Knopcilinder
Cilinder die aan de binnenzijde met een knop wordt bediend. Praktisch om de voor de hand liggende reden dat je geen sleutel nodig hebt om het slot aan de binnenzijde te bedienen. Het gebruik van een gewone knopcilinder is niet aan te raden op deuren waarin of waarnaast een brievenbus of beglazing zit. Kies in dat geval voor een knopcilinder met anti-manipulatieknop.

Seniorencilinder of HF (hotelfunctie) cilinder
Anders dan bij een gewone profielcilinder is dit type cilinder ook nog van buiten met sleutel bedienbaar als er aan de binnenzijde een sleutel in het slot steekt. Vaak toegepast in hotels: gasten willen immers hun sleutel nog wel eens in de deur laten zitten.
Handig en geruststellend ook voor hulpbehoevende bewoners van bijvoorbeeld zorginstellingen: familie of thuiszorg kunnen er, mits ze een sleutel hebben natuurlijk, altijd in. Zie de video...  Opmerking: knopcilinders bieden hetzelfde gemak.

Anti kerntrek cilinder
Profielcilinder die beveiliging biedt tegen de kerntrek-inbraakmethode.

Vrijloopcilinder
Een vrijloopcilinder is een cilinder waarvan de cilindernok, of meenemer, vrij ronddraait. Deze cilinders (moeten) worden gebruikt op panieksloten en motorsloten. Zie de video... 
Opmerking: knopcilinders fungeren ook als vrijloopcilinder.

Profielcilinder vervangen

Het vervangen van een profielcilinder is eenvoudig. Doe dit als volgt:

• In de voorplaat van het insteekslot, ongeveer ter hoogte van de cilinder, zit de schroef waarmee de cilinder vastzit. Draai deze schroef uit.
  
  
• De cilinder zit nu los in het slot maar kan er nog niet uit worden gehaald. Hiervoor moet eerst de cilindernok of meenemer in neutrale stand worden gedraaid (zie afbeeldingen).
  

• Steek hiervoor de sleutel in de cilinder. Draai de sleutel wat minder dan een kwartslag naar rechts of naar links en trek al draaiend aan de cilinder (duw tegelijkertijd vanaf de andere zijde). Op gegeven moment zal de cilinder los komen. 

• Blijft de cilinder vastzitten, draai dan de schroeven van het beslag los. Soms namelijk zit de cilinder wat geklemd door ietwat scheef gemonteerd beslag. Probeer het dan opnieuw. Lukt het nog niet demonteer dan het beslag helemaal. Hoe je de nieuwe cilinder plaatst spreekt voor zich. 
  
• Bekijk hier de video...

Opmerking: zie je geen cilinderschroef ter hoogte van de cilinder dan heb je waarschijnlijk te maken met een insteekslot met losse voorplaat. In dat geval moet je deze eerst losschroeven.

Belangrijk! Vervang je een cilinder in een deur met een insteeksmalslot, gebruik dan níet de bij de cilinder geleverde cilinderschroef. Deze is meestal te lang voor de diepte van de slotkast van deze sloten. Bij sommige merken kan het insteekslot door het indraaien van een te lange schroef ontzet raken of kapot gaan. Gebruik de cilinderschroef van de oude cilinder.

Slotenmaker inschakelen

Je kunt natuurlijk ook een slotenmaker inschakelen voor de montage en levering van cilinders. Woon je in Amsterdam of omgeving dan kan ik je allicht van dienst zijn. Klik hier voor info. Je kunt mogelijk ook een vakman vinden via Werkspot.

Onderhoud

Een profielcilinder kan drooglopen, vooral in deuren die direct blootstaan aan weer en wind. Een drooggelopen cilinder slijt sneller. Om dit te voorkomen kun je een cilinder het best één keer per jaar smeren met slotspray. Een kort spuitje in de sleutelgaten is voldoende. Beweeg de sleutel hierna een paar keer heen en terug in de cilinder en draai hem een paar keer rond.

Wil je het nog beter doen, haal dan de cilinder uit het slot en spuit ook wat slotspray op de cilindernok. Slotspray is verkrijgbaar bij iedere bouwmarkt en doe-het-zelf winkel.

Belangrijk: Gebruik voor het smeren van een cilinder uitsluitend slotspray, d.w.z. spray waarvan op de verpakking staat aangegeven dat hij geschikt is voor het smeren van cilinders. In vet, olie of andere smeermiddelen kan zich vuil ophopen waardoor het fijne palletjesmechanisme zelfs kan blokkeren (cilinder werkt dan niet meer).

Ook grafiet wordt nog wel eens gebruikt om cilinders te 'smeren'. Nadeel van grafiet is dat het zich ophoopt en dat het kan gaan klonteren.  

Mijn profielcilinder werkt slecht

Als je profielcilinder niet goed meer werkt dan kan dat komen doordat hij defect, versleten of drooggelopen is of omdat je een slechte sleutel hebt. Problemen met cilinders uiten zich vaak als volgt:

• Ik voel obstructies als ik de sleutel draai (sleutel blijft telkens haken)
  Voel je obstructies als je de sleutel draait dan is de cilinder versleten of je hebt een slechte sleutelkopie. Test ter controle beide zijden van de cilinder. Werkt één zijde wel goed (in dat geval bijna altijd de binnenzijde) dan weet je dat het probleem bij de cilinder ligt. Je kunt hem het best vervangen. 
  
  Werken beide zijden van de cilinder slecht, haal hem voor de zekerheid even uit het slot (misschien is het slot zelf oorzaak van het probleem). Werkt de cilinder ook buiten het slot slecht dan ligt de oorzaak van de slechte werking waarschijnlijk bij de cilinder. In dat geval: Heb je meerdere sleutels probeer die eerst. Heb je die niet, of werken andere sleutels even slecht dan zul je de cilinder moeten vervangen. Heb je wél een andere, goed werkende sleutel dan zijn slechte sleutelkopieën dus de oorzaak. Gooi de slechte kopieën weg en laat nieuwe maken met de wel goed werkende sleutel. 

• De sleutel gaat moeilijk in het slot
  Gaat de sleutel moeilijk in het slot dan is uitdroging van de cilinder vaak de oorzaak. Een beetje slotspray in het sleutelgat (zie onderhoud) doet hier vaak wonderen. Helpt dit niet dan is waarschijnlijk je sleutel verbogen of beschadigd.
  
  Is de sleutel verbogen, buig hem dan voorzichtig recht. Het makkelijkst gaat dit door de sleutel in de cilinder te steken tot het punt waar de buiging begint. Buig de sleutel vervolgens voorzichtig recht.
  Is de sleutel erg gebogen dan is het beter om er een kopie van te laten maken bij de sleutelmaker. Bij het rechtbuigen kan er namelijk een haarscheurtje ontstaan; er is dan het risico dat de sleutel vroeg of laat een keer zal afbreken. 

• De sleutel draait helemaal niet meer
  Draait de sleutel helemaal niet meer dan is de cilinder geblokkeerd. Je kunt hem misschien nog werkend krijgen door een beetje slotspray in het sleutelgat te spuiten, de sleutel in de cilinder te steken en een paar tikjes op de achterzijde van de sleutel te geven. 
  Ook al krijg je de cilinder weer werkend, waarschijnlijk is het verstandiger om hem te vervangen.
  
  Is de cilinder aan beide zijden geblokkeerd dan kun je hem, ook als de deur open is, niet meer op de gewone manier uit het slot halen. De cilinder zal in dat geval moeten worden open geboord of worden afgebroken met een bahco of griptang (cilinderschroef daarbij niet uitdraaien). Om de cilinder af te breken moet eerst het beslag worden gedemonteerd.
  
  Houd er rekening mee dat het insteekslot hierbij enigszins ontzet kan raken en na montage van een nieuwe cilinder niet goed meer werkt. Dit geldt met name voor sloten in kunststof- en metalen deuren. Is je cilinder geblokkeerd dan is het allicht verstandiger om een slotenmaker in te schakelen (heb je jezelf buitengesloten dan ontkom je daar waarschijnlijk sowieso niet aan).

Sleutelkopieen

Als je kopieën van een sleutel wilt laten maken, controleer dan eerst of de sleutel die je wilt laten kopiëren goed werkt. De kopie zal hoogstens zo goed en minstens zo slecht zijn als het origineel.
Heb je geen goed werkende sleutel kies dan liever voor het vernieuwen van de cilinder. Maak bij voorkeur alleen kopieën van een originele sleutel. Staat het merk van de cilinder niet op de sleutel dan heb je sowieso te maken met een kopie.

Laat je bij een sleutelmaker kopieën maken controleer dan thuis meteen even de werking ervan. Werkt de gekopieerde sleutel slechter dan het origineel ga er dan direct mee terug. Een slecht werkende sleutel zal je cilinder versnelt doen slijten. 

Bijzondere cilinders

Zwitserse cilinder
De gangbare, hiervoor beschreven profielcilinder heeft een cilinderbehuizing met een diameter van 17mm. Naast deze cilinder bestaat er ook de 22mm cilinder. Deze cilinder, ook wel Zwitserse, of ronde cilinder genoemd, komt maar weinig voor en is alleen toepasbaar op daarvoor geschikte insteeksloten.

Het monteren/vervangen van de Zwitserse cilinder gaat op dezelfde manier als bij de gangbare 17mm cilinder, alleen moet hiervoor doorgaans wel het beslag (de deurschilden met deurkruk en -greep) worden gedemonteerd.

22mm Cilinders (die niet veiliger of onveiliger zijn dan 17mm cilinders) zijn uitsluitend verkrijgbaar bij de professionele bouwmarkt, de slotenspeciaalzaak en online.

Schroefcilinder
Ook schroefcilinders komen maar weinig voor. Ze worden toegepast op hiervoor geschikte insteeksloten (van Lips). Anders dan bij gewone profielcilinders, waarbij binnen- en buitencilinder met elkaar verbonden zijn, bestaan schroefcilinders uit twee losse delen. Ze zijn als set verkrijgbaar bij o.a. de professionele bouwmarkt, de slotenspeciaalzaak en online.

Schroefcilinder vervangen
De montageschroef voor een schroefcilinder zit op dezelfde positie als bij de gewone profielcilinder. Zie je de schroef niet dan zit hij verborgen achter de (demonteerbare) voorplaat van het insteekslot. Om de cilinder uit het slot te kunnen halen zal in dat geval eerst de voorplaat moeten worden losgeschroefd. Wat je vervolgens doet: 

• Draai de cilinderschroef los. Let op: Deze schroef hoeft (kan) níet helemaal worden uitgedraaid! Schroefcilinders zitten niet vastgeschroefd, maar vastgeklemd.
  
  
• Draai de cilinder nu uit met de hand. Bedekt het beslag de cilinder daarvoor teveel, kan kun je de sleutel half in de cilinder steken en daarmee de cilinder uitdraaien. 
  Lukt ook dit niet, demonteer dan het beslag en probeer het opnieuw met de hand. Je kunt ook waterpomptang gebruiken maar wees daarbij voorzichtig: Gebruik géén kracht!
  Lukt het losschroeven nog steeds niet, dan is waarschijnlijk de cilinderschroef nog niet in de juiste stand los gedraaid. 
  
  
• Wees voorzichtig bij het inschroeven van de nieuwe cilinder(s). Forceer dit niet! Het schroefdraad van een schroefcilinder is zeer fijn en kan makkelijk beschadigen. Spuit eventueel wat slotspray op het schroefdraad.

• Belangrijk: De aandrijfnok (meenemer) van de nieuwe cilinder kan afwijken van die van de oude. Is dit het geval dan kan het slot na het dichtdraaien in sommige gevallen blokkeren en kan dan niet meer worden geopend.
  
  Wat je doet: monteer de nieuwe cilinder en probeer de werking van het slot eerst een aantal keren met de deur open! Mocht het slot blokkeren dan kun je de cilinder tenminste nog eenvoudig uitdraaien.
  
  Heb je inderdaad met dit probleem te maken dan is het in veel gevallen mogelijk om de oude aandrijfnok over te zetten op de nieuwe cilinder(s). Dit kan echter alleen als de montageschroefjes op dezelfde positie zitten. Meestal zitten deze horizontaal naast elkaar op de nok, soms ook diagonaal.
  
  Het overzetten van de nok(ken) is eenvoudig (de twee schroefjes losdraaien) maar doe dit niet terwijl de sleutel in de cilinder zit. Je zou de cilinderkern per ongeluk uit de cilinder kunnen trekken. Dit kan alleen door een slotenmaker worden hersteld.
  

Ovaalcilinder

Ovaalcilinders, ook wel Scandinavische of Zweedse cilinders genoemd, komen in Nederland en België maar heel weinig voor en dan meestal op schuifdeuren. Er bestaan uitvoeringen waarbij binnen- en buitencilinder één geheel vormen en uitvoeringen waarbij binnen- en buitencilinder pas bij montage met elkaar verbonden worden. De beide uitvoeringen verschillen en zijn niet uitwisselbaar. Wil je een bestaande ovaalcilinder vervangen dan heb je er een van hetzelfde type nodig.

Ovaalcilinders zijn alleen verkrijgbaar bij de professionele bouwmarkt, de slotenspeciaalzaak en online. Merken die deze cilinder leveren zijn o.a. Pfaffenhain Nemef, Iloq, Abus en Cisa.

Motorcilinder
Een motorcilinder is een elektronische knopcilinder die het slot automatisch vergrendelt of ontgrendelt. 

De bediening van de motorcilinder gebeurt aan de buitenzijde naar keuze óf mechanisch (met de sleutel), óf door onder meer de invoer van een code, het gebruik van een badge en soms ook vingerafdrukherkenning.
Aan de binnenzijde wordt een motorcilinder bediend door middel van een mechanische knop (bij lichte draai neemt de cilinder het openen van het slot automatisch over) of met radarmelders.

In geval van nood of bij stroomuitval kunnen deze cilinders altijd mechanisch, met sleutel of draaiknop, worden bediend.

Een motorcilinder kan worden toegepast op bestaande sloten en beslag. Het slot dient wel een insteekslot te zijn, geschikt voor 17mm profielcilinders. Dit kunnen gewone insteeksloten zijn, smalsloten en meerpuntssluitingen. De meeste modellen zijn toepasbaar op zowel één- toers- als twee-toers sloten (een één-toers slot wordt vergrendelt met één ronddraai van de sleutel, een twee-toers met twee).

De montage van een motorcilinder kan het best worden overgelaten aan de vakman. Ook gezien de prijzigheid van deze cilinders kun je beter het risico van het maken van een fout vermijden.

Enkele merken die motorcilinders leveren zijn: Nemef, Evva, Ces, Dom en Flexeria.
Zie de video van de Nemef Entr...

Er bestaan ook motorcilinders voor oplegsloten. Telelock levert een motorcilinder die kan worden toegepast op modellen van het merk Lips. Zie de video...
Een ander merk dat elektronische oplegsloten levert is Maasland. Zie hier...

Wiki over cilinders...

Terug naar boven...

Terug naar de startpagina...